Ως κοινωνία, δεν συζητάμε πολύ για τα συναισθήματα. Οι συνομιλίες τείνουν να επικεντρώνονται περισσότερο σε αυτό που πράττουμε ή σε αυτό που σκεφτόμαστε. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι άνθρωποι βρίσκουν ευκολότερο να ξεκινούν προτάσεις με “νομίζω …” αντί για “αισθάνομαι …”.
Οι περισσότεροι από μας δεν εκπαιδεύονται ποτέ στα συναισθήματα. Αντίθετα, υποτίθεται ότι πρέπει να μάθουμε κοινωνικά αποδεκτούς τρόπους να αντιμετωπίζουμε τα συναισθήματα παρακολουθώντας τους ανθρώπους γύρω μας. Δυστυχώς, οι περισσότεροι από εμάς δεν ήμασταν αρκετά τυχεροί για να μεγαλώσουμε σε ένα οικογενειακό περιβάλλον μέσα στο οποίο η έκφραση των συναισθημάτων ήταν ελεύθερη, ώστε να αναπτυχθεί η λεγόμενη συναισθηματική νοημοσύνη. Υπάρχουν, σίγουρα, πολιτισμικές διαφορές ως προς τα συναισθήματα. Τα κοινωνικά πρότυπα διαφέρουν ως προς αυτό που θεωρείται αποδεκτό στη συζήτηση για τα συναισθήματα και την αντιμετώπισή τους. Σαφώς, όμως, τα βασικά συναισθήματα (θυμός, αηδία, φόβος, χαρά, θλίψη, έκπληξη) είναι οικουμενικά (Paul Ekman,1972), πράγμα που σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι στον πλανήτη τα νιώθουμε υπό συγκεκριμένες περιστάσεις και ότι όλα έχουν μια λειτουργία.
Η συνειδητή βίωση τους και η έγκαιρη και εύστοχη έκφρασή τους είναι απαραίτητη και εξασφαλίζει την ψυχική και σωματική μας υγεία.
Παρακάτω έχω συγκεντρώσει μερικές από τις πιο κοινές παρανοήσεις σχετικά με τα συναισθήματα:
Μύθος 1
Το να φανερώσω τα συναισθήματα μου είναι ένδειξη αδυναμίας.
Η συναισθηματική σας έκφραση σε κοινωνικά κατάλληλους χρόνους δεν αποτελεί ένδειξη αδυναμίας. Στην πραγματικότητα, η συνειδητοποίηση των συναισθημάτων σας και η συνειδητή απόφαση να μοιραστείτε αυτά τα συναισθήματα με άλλους – όταν είναι κοινωνικά καταλληλότερο να το πράξετε- μπορεί να είναι ένδειξη δύναμης. Σκεφτείτε: αρκετές φορές ο δυσκολότερος δρόμος είναι ο πιο αποδοτικός.
Μύθος 2
Τα αρνητικά συναισθήματα είναι “κακά”.
Είναι εύκολο να κατηγοριοποιούμε τα συναισθήματα ως αρνητικά ή ως θετικά. Τα συναισθήματα από μόνα τους, ωστόσο, δεν είναι θετικά ή αρνητικά. ΟΛΑ τα συναισθήματα έχουν ένα πολύτιμο μήνυμα να μας προσφέρουν, είναι αυτό που επιλέγουμε να κάνουμε με αυτά τα συναισθήματα που σημειώνει τη διαφορά. Ο θυμός, για παράδειγμα, έχει συχνά μια δυσάρεστη κοινωνική χροιά. Όποιος θυμώνει είναι “ανώριμος”, κακοποιεί τους άλλους κτλ. Ο θυμός είναι το συναίσθημα το οποίο μας προστατεύει. Την επόμενη φορά που θα αισθανθείτε θυμό αναρωτηθείτε: Με ποιόν τρόπο παραβιάζομαι αυτή την στιγμή; Πώς μπορώ να οριοθετήσω τον παραβιαστή μου;
Μύθος 3
Δεν μπορώ να χειριστώ άβολα-δυσάρεστα συναισθήματα.
Όταν οι άνθρωποι αμφιβάλλουν για την ικανότητά τους να ανέχονται ορισμένα συναισθήματα επιλέγουν την αποφυγή της έκφρασής τους, αλλά και την ίδια την αίσθηση τους. Κάποιος που βιώνει συχνές περιόδους άγχους ίσως να χάσει ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης. Ένα άτομο που αισθάνεται άβολα με την αντιπαράθεση ενδεχομένως να αποφύγει τη συνάντηση με έναν συνάδελφο για να λύσει μια κατάσταση. Ό,τι υπάρχει μέσα μας, υπάρχει για κάποιο λόγο. Γεννήθηκε αυτή την στιγμή ή προστέθηκε στην συσσώρευση αντίστοιχων στιγμών από το παρελθόν και τώρα φαντάζει αδιαχείριστο. Συχνά στην θεραπευτική διαδικασία ανακαλύπτουμε “μισοτελειωμένες” υποθέσεις-επικοινωνίες από το παρελθόν που έρχονται συχνά μπροστά μας και μας εμποδίζουν να ζήσουμε το τώρα…
Μύθος 4
Άλλοι άνθρωποι έχουν τη δύναμη να με κάνουν να νιώθω κάποια συναισθήματα.
Πολύ συχνά, ακούμε: “η γυναίκα μου με έκανε να νιώσω ηλίθιος” ή “ο διευθυντής με θύμωσε αφάνταστα”. Κάθε φορά που μια κατάσταση ενεργοποιεί ένα συναίσθημα μέσα μας αυτό είναι ο “μέσος όρος” όλων των παρόμοιων βιωμάτων μας. Για παράδειγμα, όταν ο διευθυντής λέει: “δεν είσαι καλός σε αυτό που κάνεις” ενεργοποιεί την συναισθηματική αντίδραση που είχατε απέναντι στον συνεργάτη σας, πριν από ένα χρόνο, όταν σας είχε πει κάτι παρόμοιο και δεν του επικοινωνήσατε τα αυθεντικά συναισθήματα σας. Και τα λεγόμενα του συνεργάτη σας ενεργοποιούν την συναισθηματική αντίδραση της συζύγου σας, του δασκάλου στις πανελλήνιες, του δασκάλου στο δημοτικό, του πατέρα σας όταν ήσασταν 6 ετών και δυσκολευόσασταν να συνθέσετε εκείνο το παιχνίδι…
Μύθος 5
Το να ελέγξω-διαχειριστώ τα συναισθήματά μου σημαίνει να τα καταπνίξω.
Μερικές φορές οι άνθρωποι σκέφτονται ότι η ρύθμιση των συναισθημάτων τους σημαίνει να προσπαθούν να δρουν σαν να μην έχουν συναισθήματα. Αυτό, όμως, δεν συμβαίνει, δεν είναι λειτουργικό και υγιές. Το να μην δίνω σημασία στο πως αισθάνομαι διογκώνει το συναίσθημα μου,το κάνει πιο δυνατό, σαν ένα παιδί που κλαίει γιατί δεν έχει το γάλα του και όσο αγνοείται η ανάγκη του αυτή κλαίει περισσότερο. Όσο δεν εκφράζονται τα συναισθήματα εγκαίρως, θα εκφραστούν στο μέλλον με σοβαρό κόστος στην υγεία μας και στις σχέσεις μας.
Μύθος 6
Πρέπει να αισθάνομαι διαφορετικά από αυτό που αισθάνομαι τώρα.
Έτσι συχνά οι άνθρωποι θα πουν κάτι σαν “ξέρω ότι δεν πρέπει να είμαι τόσο αναστατωμένος για κάτι τόσο μικρό“, ή “θα έπρεπε να είμαι πιο ευτυχισμένος από ότι είμαι“. Δεν υπάρχουν κανόνες για τα συναισθήματα και η συναισθηματική αντίδρασή σας δεν είναι λάθος. Αντί να σπαταλάτε ενέργεια για να νικήσετε τον εαυτό σας ως προς τα συναισθήματα σας, αποδεχτείτε ότι νιώθετε αυτό το συναίσθημα τώρα και ότι έχετε επιλογές για το πώς αντιδράτε σε αυτό το συναίσθημα.
Μύθος 7
Δεν μπορώ να ελέγξω πώς αισθάνομαι.
Παρόλο που τα συναισθήματά σας δεν είναι λάθος, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να παραμείνετε προσκολλημένοι σε μια συγκεκριμένη διάθεση. Μπορείτε σίγουρα να επιλέξετε να κάνετε αλλαγές που θα επηρεάσουν τον τρόπο που αισθάνεστε. Αν θέλετε να αλλάξετε τον τρόπο που αισθάνεστε, επιλέξτε να αλλάξετε τον τρόπο σκέψης και την συμπεριφοράς σας.
Μύθος 8
Το να εκφράζω σε όλους κάθε δευτερόλεπτο τι νιώθω θα με ελευθερώσει από το συναισθηματικό βάρος
Μια συναισθηματική αντίδραση, όπως γράφω και παραπάνω, είναι πολύ πιθανό να αποτελεί ένα “άθροισμα” προηγούμενων “ανολοκλήρωτων” -τραυματικών εμπειριών. Συχνά ο θυμός που εκφράζει ο γονιός στο παιδί μπορεί να είναι ο ανέκφραστος θυμός προς τον/την σύζυγο. Συχνά ο θυμός προς την/τον σύζυγο πιθανόν να είναι ο ανέκφραστος θυμός προς τους γονείς του/της. Πόσο ποσοστό θυμού αναλογεί στον καθένα; Ναι! Είναι σύνθετο, το να ανακαλύψει κανείς πόση ένταση από το συναίσθημα του “ανήκει” σε ποιόν και πότε δημιουργήθηκε. Ο “κόπος” για να ανακαλυφθεί σίγουρα αξίζει! Επομένως, η συναισθηματική ανακούφιση έρχεται, όταν γίνει μια αυθεντική στοχευμένη επικοινωνία.
Το πρώτο βημα της αυθεντικής επικοινωνίας είναι η αναγνώρηση των συναισθημάτων. Εαν θέλετε να το πραγματοποιήσετε θα σας βοηθήσει η “φόρμα αναγνώρισης των βασικών συναισθημάτων”. Την οποόια μπορείτε να την αποκτήσετε δωρεάν χρησιμοποιόντας την φόρμα επικοινωνίας της σελίδας μου (πάνω δεξιά) και γράφοντας ως μύνημα: “επιθυμώ να λάβω την φόρμα των συναισθημάτων”.
Greek 
English