Η αυτοεκτίμηση με απλά λόγια είναι ένα βαθύ αίσθημα ότι ο εαυτός μας αξίζει, ότι τον αποδεχόμαστε πλήρως για αυτά που είναι και για αυτά που δεν είναι, ότι τον αγαπάμε και τον μεταχειριζόμαστε με αξιοπρέπεια. Ας αναρωτηθούμε λοιπόν:
- Πόσοι γύρω μας βιώνουν υψηλά επίπεδα αυτοεκτίμησης;
- Πόσοι έχουν γεμάτη την μπαταρία της αυτοεκτίμησης τους;
- Πόσοι ζουν με ειλικρίνεια, σεβασμό, αγάπη, συμπόνια, υπευθυνότητα, ειλικρίνεια για τον εαυτό τους και τους άλλους;
- Πόσοι πιστεύουν στις ικανότητές τους;
- Πόσοι αποδέχονται τον εαυτό τους;
- Πόσοι αποδέχονται τα λάθη τους και τα αναγνωρίζουν σαν μία ευκαιρία για γνώση;
Αναφέρομαι στην αυτοεκτίμηση γιατί θεωρώ ότι είναι ο πυρήνας της αποτελεσματικής επικοινωνίας. Όπως προκύπτει από πολλά ερευνητικά δεδομένα, η χαρά, η ευημερία και η ευτυχία μας πηγάζει από τις ανθρώπινες σχέσεις. Η πιο μακροχρόνια έρευνα που έχει γίνει ποτέ για την ανθρώπινη ευημερία έχει γίνει στο Χάρβαρντ. Οι ερευνητές ξεκίνησαν πριν 75 χρόνια να παρακολουθούν ένα δείγμα 724 ατόμων από διάφορες περιοχές της Αμερικής για να μελετήσουν τις πεποιθήσεις τους, την ψυχολογική τους κατάσταση και το πώς βιώνουν τη ζωή τους καθώς και το πως όλοι αυτοί οι παράγοντες σχετίζονται με την επαγγελματική τους επιτυχία, την υγεία, την οικονομική ευημερία και την ευτυχία τους. Μέχρι και σήμερα αυτή η έρευνα είναι σε εξέλιξη. Το δείγμα έχει φυσικά μικρύνει κατά πολύ διότι πολλοί έφυγαν από τη ζωή ή εγκατέλειψαν την έρευνα. Έχουν μείνει όμως 70 άτομα τα οποία συμμετέχουν ακόμα και είναι κοντά στα 90 χρόνια! Έχουν γίνει μετρήσεις και έχουν ληθφεί δεδομένα από πάρα πολλά επίπεδα της ζωής τους. Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι οι πιο υγιείς, πιο χαρούμενοι και πιο ευτυχισμένοι είναι αυτοί που έχουν μάθει να κάνουν πιο ουσιαστικές, πιο ευτυχισμένες σχέσεις. Σχέσεις που τις χαρακτηρίζει η ουσιαστική και ευθεία επικοινωνία. Φανταστείτε! Τόνους από δεδομένα τόσα χρόνια μας δείχνουν κάτι που όλοι μας το ξέρουμε! Όσες φορές ρώτησα κάποιον ποιες ήταν οι χαρούμενες στιγμές στην ζωή του ποτέ δεν μου είπε κάτι όπως: «Όταν αγόρασα το αυτοκίνητο των ονείρων μου» ή κάτι σαν «Όταν έβγαζα πολλά χρήματα». Όλοι είχαν να μου πουν για την γέννηση του παιδιού τους, το πρώτο ραντεβού με τον σύντροφό τους, τις εκπλήξεις στα γενέθλιά τους και άλλες τόσες μικρές ή μεγάλες στιγμές που είχαν να κάνουν με άλλους ανθρώπους! Μόνος του νομίζω δεν ευτύχισε κανείς!
Σύμφωνα με άλλα ερευνητικά δεδομένα, όταν καλύπτονται βασικές μας ανάγκες όπως διατροφή, ρουχισμός, στέγη, θέρμανση κ.α., μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι. Με άλλα λόγια, ο κρίσιμος παράγοντας για να ευημερήσουμε και να ευτυχήσουμε δεν είναι η περαιτέρω οικονομική ευμάρεια αλλά οι άνθρωποι και οι σχέσεις που διατηρούμε μαζί τους.
Τι συμβαίνει λοιπόν και έχουμε απομακρυνθεί από την ευτυχία; Τι έχει συμβεί και έχουμε απομακρυνθεί από τους γύρω μας;
Θα ήθελα τώρα να εξετάσουμε μία αλληλουχία η οποία έχει ως εξής:
Πρώτον:
Για να είμαι χαρούμενος, πρέπει να έχω υγιείς σχέσεις και ανθρώπους γύρω μου που με αγαπάνε.
Δεύτερον:
Για να έχω ανθρώπους γύρω μου που με αγαπάνε, κάποια στιγμή έμαθα να αγαπώ τον εαυτό μου και έτσι προσφέρω αγάπη πρώτος.
Τρίτον:
Για να αγαπήσω τον εαυτό μου, με αγάπησαν οι γονείς μου, η οικογένεια μου, οι φίλοι μου, οι συντροφοί μου κτλ
Όταν αντλούμε ευτυχία μέσα από τις ανθρώπινες σχέσεις αυτό είναι διότι έχουμε μάθει να αγαπάμε τους ανθρώπους. Η αγάπη είναι αυτή που μας φέρνει κοντά. Για να συμβεί όμως αυτό πρέπει πρώτα να έχουμε μάθει την αγάπη και κυρίως να έχουμε μάθει να αγαπάμε τον εαυτό μας. Πώς θα μπορούσαμε άλλωστε να προσφέρουμε κάτι το οποίο δεν γνωρίζουμε; Μέχρι την ηλικία των 5-6 ετών χτίζεται το μεγαλύτερο μέρος της προσωπικότητας μας και μαθαίνουμε τον τρόπο να σχετιζόμαστε με τους άλλους.
Όταν είναι μικρά τα παιδιά, κάθε μήνυμα του γονιού αλλά και ο τρόπος που μιλάνε μεταξύ τους, ο τρόπος που μιλάνε στο παιδί, το πώς αντιμετωπίζουν τα προβλήματα και άλλα αντίστοιχα με αυτά, επηρεάζουν ακαριαία την αίσθηση της αυτοεκτίμησης. Ένα παιδί θα αποκτήσει υψηλή αυτοεκτίμηση όταν μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον όπου εκφράζονται και είναι αποδεκτές οι ατομικές διαφορές. Σε ένα περιβάλλον όπου τα λάθη χρησιμοποιούνται για να μάθει και όχι για τιμωρία, όπου η επικοινωνία είναι ανοιχτή σε όλα τα επίπεδα και οι κανόνες που αναπτύσσονται μέσα στην οικογένεια υπάρχουν αλλά είναι ελαστικοί εκεί όπου πρέπει. Αντίθετα, σε ένα περιβάλλον όπου το παιδί μεγαλώνει μέσα σε καυγάδες και οι γονείς δεν εκφράζουν πλήρως τα συναισθήματά τους, είτε τα θετικά είτε τα αρνητικά, το παιδί κατακλύζεται από διπλά μηνύματα, από εκείνα δηλαδή που αλλά λέει το σώμα και άλλα τα λόγια των γονιών. Γι’ αυτούς τους λόγους δυστυχώς η μπαταρία έχει διαρκώς χαμηλή στάθμη. Πώς θα μπορούσε λοιπόν ένας άνθρωπος ο οποίος δεν δίνει αξία στον εαυτό του, να δώσει αξία στους άλλους γύρω του; Επομένως αυτό που κάνει για να επιβιώσει ψυχολογικά είναι να περιμένει από κάποιον άλλον να του δώσει αξία.
Είναι ότι η αγάπη που πήρε ήταν με το σταγονόμετρο, δινόταν υπό όρους. Οπότε ξεκινάει μία μάχη ανάμεσα σε συζύγους, σε φίλους για το ποιος τελικά θα χειραγωγήσει τον άλλον πρώτος για να πάρει ο ίδιος αξία. Ένα άτομο, όσο πιο γεμάτη μπαταρία έχει, τόσο λιγότερη ανάγκη έχει να πάρει ενέργεια από τους γύρω του. Αισθάνεται ότι είναι δυνατός και άξιος για αυτό που ακριβώς είναι και δεν έχει ανάγκη από κάποια επιβεβαίωση από τους γύρω του. Το μήνυμα που περνάει είναι: «Εγώ είμαι ασφαλής και δεν επιδιώκω να σε χειριστώ για να αντλήσω προσωπική αξία από σένα.» Έτσι, το άλλο άτομο αισθάνεται ασφάλεια, δεν φοβάται και είναι πιο ανοιχτό και δεκτικό στην επικοινωνία.
Ίσως ήρθε η ώρα να αποδεχτούμε δύο μεγάλες αλήθειες οι οποίες συνυπάρχουν. Η μία είναι ότι ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και δεν υπάρχει απολύτως κανένας όμοιος του σε αυτό τον πλανήτη. Πράγμα που σημαίνει ότι ο καθένας μας αντιλαμβάνεται τον κόσμο με τον δικό του τρόπο.Άρα κάποιες σκέψεις συναισθήματα και συμπεριφορές σίγουρα θα διαφέρουν από τους άλλους γύρω του. ‘Όσο πιο βαθιά κατανοήσουμε αυτή την αλήθεια, όσο πιο ανοιχτοί είμαστε και αποδεχόμαστε τη διαφορετικότητα του άλλου, τόσο πιο κοντά ερχόμαστε μ’ εκείνον και επικοινωνούμε ακόμα καλύτερα. Η δεύτερη είναι ότι ,παρόλο που είμαστε μοναδικοί, υπάρχουν πολλά επίπεδα στα οποία μοιάζουμε. Πρώτο και κύριο είναι το σώμα μας. Σε όλων μας τα αγγεία κυκλοφορεί αίμα, όλοι έχουμε τα ίδια αισθητήρια όργανα, όλοι έχουμε χέρια και πόδια κ.ο.κ.
Πολλά κοινά έχουμε και σε επίπεδο ψυχολογικών αναγκών καθώς όλοι έχουμε την ανάγκη για ένα ασφαλές ,ζεστό και προστατευμένο μέρος για να ευημερήσουμε εμείς και η οικογένειά μας. Όλοι έχουμε ανάγκη από τροφή, νερό, υγεία. Όλοι έχουμε ανάγκη για ψυχολογική σιγουριά και ασφάλεια αλλά και από διαφορετικές εμπειρίες. ‘Έχουμε ανάγκη να είμαστε σημαντικοί για κάποιους ανθρώπους, έχουμε ανάγκη να συνδεόμαστε με άλλους ανθρώπους όπως και το να νιώθουμε ότι προσφέρουμε αγάπη. Η διαφορά είναι το πώς ο καθένας μας δίνει νόημα σε όλες αυτές τις κοινές ανάγκες και σύμφωνα με αυτό το νόημα με ποιους τρόπους προσπαθεί να τις καλύψει. Είναι λοιπόν εξαιρετικά σημαντικό για να είναι γεμάτη μπαταρία της αυτοεκτίμησης μας να αποδεχόμαστε τη μοναδικότητά μας. Εάν δεν μπορούμε να αποδεχθούμε αυτά που είμαστε και αυτά που δεν είμαστε, τότε πως θα μπορούσαμε να αποδεχτούμε αυτά που είναι και αυτά που δεν είναι οι άλλοι γύρω μας; Εάν τα χρόνια που μεγαλώσαμε ήταν δύσκολα και το οικογενειακό μας περιβάλλον δεν μας προσέφερε αυτό το κλίμα «άνθησης», είναι καιρός να διερευνήσουμε τρόπους για να αποδεχτούμε εμείς τον εαυτό μας και να γίνουμε σε ένα βαθμό εμείς οι γονείς του εαυτού μας.
Photo by Eddie Kopp on Unsplash
Greek 
English