“Έχω κάτι σημαντικό να πω αλλά κάθε φορά που έχω την ευκαιρία το αποφεύγω, τι να κάνω;”

Πώς να προετοιμάσεις τον εαυτό σου ώστε να εκφράσεις αυτό που επιθυμείς με αυθεντικό τρόπο και να γίνεις κατανοητός.

Σε αυτό το άρθρο, θα εξερευνήσουμε τη σημασία της αποτελεσματικής επικοινωνίας στις σημαντικές μας σχέσεις. Θα ανακαλύψουμε πώς η συνειδητή και ειλικρινής έκφραση των συναισθημάτων μας μπορεί να δημιουργήσει βαθύτερη σύνδεση και κατανόηση. Μέσα από πρακτικές συμβουλές, θα αποκτήσετε την ικανότητα να επικοινωνείτε αυθεντικά ενισχύοντας τις σχέσεις σας με τους συντρόφους, τους γονείς, τους εργοδότες και πολλούς άλλους. Ανακαλύψτε πώς να δημιουργήσετε ένα περιβάλλον όπου η επικοινωνία γίνεται γέφυρα για βαθύτερη επικοινωνία και εμπιστοσύνη.

Πέρα από την διαίσθηση μας για την σημαντικότητα της επικοινωνίας έρχεται και η επιστήμη να το επισημάνει:

Οι άνθρωποι που αναφέρουν ότι έχουν αυθεντικές και ειλικρινείς σχέσεις βιώνουν υψηλότερα επίπεδα χαράς και ευτυχίας.

Πηγή: Lyubomirsky, S., & Lepper, H. S. (1999). A measure of subjective happiness: Preliminary reliability and construct validation. Social Indicators Research, 46(2), 137-155.

Η ειλικρίνεια και η αυθεντική επικοινωνία σχετίζονται με βελτιωμένη ψυχική ευεξία και μείωση του στρες.

Πηγή: Grewen, K. M., Anderson, B. J., Girdler, S. S., & Light, K. C. (2003). Warm partner contact is related to lower cardiovascular reactivity. Behavioral Medicine, 29(3), 123-130.

Οι άνθρωποι που επικοινωνούν ειλικρινώς μεταξύ τους είναι πιο πιθανό να αναπτύσσουν έντονους δεσμούς με την κοινότητά τους.

Πηγή: Dunbar, R. I. (2012). Bridging the bonding gap: The transition from primates to humans. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 367(1589), 1837-1846.

Εργαζόμενοι που επικοινωνούν ανοιχτά και ειλικρινώς στον εργασιακό τους χώρο είναι πιο αποδοτικοί και πιο πιθανό να επιτυγχάνουν τους στόχους τους.

Πηγή: Farh, J. L., Earley, P. C., & Lin, S. C. (1997). Impetus for action: A cultural analysis of justice and organizational citizenship behavior in Chinese society. Administrative Science Quarterly, 42(3), 421-444.

Καθημερινά, τόσο στις ατομικές ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες όσο και στις ομαδικές, προκύπτουν ερωτήματα όπως: “ Πως να εκφράσω αυτό που θέλω; Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή;”. Και πολλά άλλα τα οποία έχουν να κάνουν με την έκφραση των επιθυμιών και των συναισθημάτων μας. Αρχικά, είναι πάρα πολύ σημαντικό να πούμε πως πότε μα ποτέ δεν θα υπάρξει ο τέλειος τρόπος, ο τέλειος χρόνος, το τέλειο πλαίσιο, ώστε κάποιος να εκφράσει αυτό που επιθυμεί. Άλλωστε η επικοινωνία δεν είχε ποτέ τον χαρακτήρα της ανακοίνωσης, να εκφράζω δηλαδή κάτι με τον στεγνό τρόπο του ανακοινωθέντος και να μην περιμένω απάντηση πάνω στην οποία και εγώ θα μπορώ να ανταποκριθώ και να ενεργοποιηθεί με αυτό τον τρόπο ένας αμοιβαίος κύκλος επικοινωνίας. Αρκετά σημαντικό πριν ξεκινήσουμε να διερευνούμε τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να πούμε σημαντικά πράγματα σε σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή μας είναι να απομακρυνθούμε από την πλάνη ότι υπάρχει ένας ιδανικός τρόπος για το καθετί που χρειάζεται να εκφράσουμε.

Βάση των όλων όσων θα πούμε παρακάτω αποτελεί η ειλικρίνεια και η αυθεντικότητα. Και φυσικά σε προσκαλώ πρώτα να είσαι ειλικρινής και αυθεντικός με τον εαυτό σου – όσο το δυνατόν σου επιτρέπει η συνειδητότητα σου.

Πάρα πολύ συχνά ακούω ανθρώπους να επικοινωνούν και να λένε ψέματα στους άλλους, τα οποία φυσικά πρώτα έχουν πει στους ίδιους τους εαυτούς τους. Πριν αποφασίσεις τι είναι αυτό που θέλεις να πεις, είναι σημαντικό να δώσεις απαντήσεις στα εξής σημαντικά ερωτήματα:

1. Ποια είναι ακριβώς τα συναισθήματα που βιώνω μέσα στη σχέση μου με αυτόν τον άνθρωπο που θέλω να επικοινωνήσω;
2. Τι είναι αυτό που συμβαίνει μέσα στη σχέση μας και νιώθω τα συναισθήματα αυτά;
3. Ποια είναι η επιθυμία μου που θέλω να εκφράσω;

Εάν δεν έχεις απαντήσει ξεκάθαρα και με σιγουριά στις παραπάνω τρεις ερωτήσεις μέσα σου ώστε να είσαι ειλικρινής και αυθεντικός με τον εαυτό σου, τότε δεν έχει κανένα απολύτως νόημα να περάσεις στην επικοινωνία.

Πολλές φορές χρειάζεται μία ολόκληρη συνεδρία ή ακόμα και μήνες θεραπευτικής επεξεργασίας ώστε κάποιος να έρθει σε επαφή με τα συναισθήματά του έτσι ώστε να μπορέσει να απαντήσει σε αυτά τα τρία ερωτήματα και μετά να αναλογιστεί τη σωστή στιγμή, το πλαίσιο και άλλους παράγοντες ώστε να περάσει στην επικοινωνία.

Ένα παράδειγμα που περνάει αυτή τη στιγμή από το μυαλό μου είναι η Κατερίνα (το όνομα και η περιγραφή είναι διαμορφωμένο με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται το απόρρητο) όπου θυμάμαι πολλές φορές όταν έμπαινε στο γραφείο ήταν πολύ θυμωμένη και απεγνωσμένη για τον λόγο του ότι δεν την καταλάβαινε η μητέρα της. Μέσα από την επεξεργασία του θέματος αυτού ξεκαθάρισε πως το σημαντικό συναίσθημα που βίωνε ήταν ο θυμός για τον λόγο του ότι η μητέρα της παραβίαζε τα προσωπικά της όρια όπως για παράδειγμα να μπαίνει στο δωμάτιο της ότι ώρα εκείνη ήθελε και να αλλάζει θέση στα προσωπικά της αντικείμενα. Παλιά η επικοινωνία της Κατερίνας εστίαζε στο: “μαμά γιατί δεν με καταλαβαίνεις;”, ” Γιατί μπαίνεις στο δωμάτιο και πειράζεις τα πράγματα μου;” ,”Γιατί δεν καταλαβαίνεις πως αυτό με πειράζει;”, “Γιατί θέλεις να μαλώνουμε συνέχεια;”. Όσο η Κατερίνα εστίαζε στο γιατί, τόσο δεν μπορούσε να περάσει το μήνυμα στη μητέρα της γιατί φυσικά και η ίδια αυτογνωσιακά δεν γνώριζε για ποιους προσωπικούς λόγους επενέβαινε στη ζωή της κόρης της. Αφού η Κατερίνα ήρθε σε αυθεντική σύνδεση με τον εαυτό της, έβαλε τις απαντήσεις των ερωτήσεων σε μία και μοναδική πρόταση: “μαμά θυμώνω κάθε φορά πού μπαίνεις στο δωμάτιό μου χωρίς να με έχεις ρωτήσει και αλλάζεις θέση στα προσωπικά μου αντικείμενα για αυτό σου το απαγορεύω“.

Μέσα από αυτό το παράδειγμα, που το συναντάω πάρα πολύ συχνά, αναδεικνύεται άλλη μία παράμετρος η οποία έχει να κάνει με το ότι κανείς δεν θα ακούσει την ανάγκη μας αν εμείς του δίνουμε συμβουλές για το τι πρέπει να κάνει και τι όχι. Αναγνωρίζω πως η παραπάνω θέση είναι αντίθετη σε αυτό που ίσως ακούμε εδώ και χρόνια: “κάνε στους άλλους αυτό που θέλεις να σου κάνουν οι άλλοι”. Αν δεν βάλεις λόγια στο συναίσθημα σου και να μιλήσεις μέσα από αυτό δεν θα μπορέσεις ποτέ να συνδεθείς βαθιά και ουσιαστικά σε μία σχέση. Είναι εύκολο κανείς να πέσει στην παγίδα του να φροντίσει τον άλλον για να φροντιστεί ο ίδιος.

Εδώ θα κάνω μία πάρα πολύ σημαντική διάκριση, που έχει να κάνει με το ότι αν θέλεις κάποιος να σε ακούσει, φυσικά και ως ενήλικας διεκδικώντας μία ισότιμη σχέση οφείλεις να τον ακούσεις και εσύ. Αν θέλεις κάποιος να σε καταλάβει, οφείλεις και εσύ να καταλάβεις τη δική του θέση. Αυτό όμως είναι ένα κομμάτι της αυθεντικής επικοινωνίας, αλλά όχι ολόκληρη. Για να ακουστείς φυσικά και πρέπει να ακούσεις αλλά πρέπει και να μιλήσεις για το συναίσθημά σου. Δυστυχώς, ειδικά στις θεραπεία ζεύγους που έχω ζωντανά την επικοινωνία των δύο συντρόφων μπροστά μου παρατηρώ ξανά και ξανά πώς περνάνε και οι δύο από δύο άκρα τα οποία να εναλλάσσονται συνεχώς: ο ένας μίλα συνεχώς χωρίς να ακούει τον άλλον και φυσικά όσο εκείνος μιλάει ο άλλος δεν τον ακούει μέχρι να έρθει η σειρά του να μιλάει χωρίς να τον ακούει ο άλλος!

Δύο τελευταίες σκέψεις σχετικά με το αγαπημένο μας θέμα μας πού είναι η αυθεντική επικοινωνία:

1. Αναγνώρισε στον άλλον πόσο σημαντικός είναι για σένα. Μόνο και μόνο το ότι δυσκολεύεσαι να της/του επικοινωνήσεις σημαίνει ότι είναι μία σημαντική σχέση για σένα. Χωρίς μία ασφαλή βάση ότι υπάρχει μία σχέση και αυτή είναι σημαντική δεν μπορεί να προχωρήσει καμία επικοινωνία.
2. Αν έχεις απαντήσει τα παραπάνω ερωτήματα και έχεις οργανώσει στο νου σου τι νιώθεις και τι χρειάζεσαι, τότε μπορείς να αναρωτηθείς ποια είναι η κατάλληλη στιγμή και το κατάλληλο πλαίσιο ώστε να μπορέσεις να επικοινωνήσεις αυτό που χρειάζεσαι και φυσικά να υπάρχει και χρόνος να ανοίξετε αυτό το θέμα. Κάποιες στιγμές τα συναισθήματα μπορεί να είναι τόσο έντονα που η έναρξη μιας επικοινωνίας μπορεί να γίνει με ένα γραπτό μήνυμα. Αυτό φυσικά αρκεί για να κάνει την αρχή μέχρι κάποια στιγμή να υπάρξει ένα πλαίσιο το οποίο θα παρέχει χρόνο, ασφάλεια και θα είναι χαμηλό σε ερεθίσματα τα οποία διασπούν την προσοχή και για τους δυο σας έτσι ώστε να ανοίξει ένας περισσότερο αυθεντικός διάλογος.

Εύχομαι από καρδιάς οι παραπάνω σκέψεις να σε συντροφεύουν σε αυτό το μακροχρόνιο, αρχικά επώδυνο και εν τέλει απελευθερωτικό ταξίδι προς την αυθεντική επικοινωνία αρχικά με τον εαυτό σου και μετά με όλους τους άλλους γύρω σου.