Έχει περάσει περίπου μία δεκαετία από τότε που πρωτάκουσα αυτή τη φράση από το στόμα μίας δασκάλας σε ένα ειδικό σχολείο όπου εργαζόμουν και εγώ. Τότε μου είχε κάνει τεράστια εντύπωση τόσο για την αλήθεια που αναδείκνυε όσο και για το πώς μαζεύει και συνοψίζει ιδέες και νοήματα που είχα στο μυαλό μου έως τότε.
Από τότε πολλές ήταν εκείνες οι φορές που την επαλήθευσα ξανά και ξανά παρατηρώντας τους ανθρώπους γύρω μου, εμένα και φυσικά τους θεραπευόμενους και ειδικά τα ζευγάρια που έχουν περάσει από το γραφείο μου.
Πώς όμως γίνεται οι άνθρωποι να χωρίζουν για τους λόγους για τους οποίους έσμιξαν; Πώς γίνεται να χωρίζουν για τους λόγους που ο ένας βλέποντας τον άλλον είπε “να αυτός είναι ο άνθρωπός μου”; Παράδοξο;
Για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε το παράδοξο αυτό, θα φέρω ένα παράδειγμα- προϊόν της δημιουργικής μου φαντασίας και ταυτόχρονα πάρα πολύ πραγματικό.
Στο παράδειγμα αυτό θα πρωταγωνιστήσουν ο Γιάννης και η Μαρία. Πριν 10 χρόνια γνωρίστηκαν σε μία κοινή παρέα ένα απογευματάκι στου Ψυρρή. Αμέσως, η λεγόμενη χημεία που υπήρξε μεταξύ τους άρχισε να κάνει τη δουλειά της και βρέθηκαν οι δυο τους για ώρες να περπατούν στο κέντρο της Αθήνας με έντονη περιέργεια και ενδιαφέρον να γνωρίσει ο ένας τον άλλον. Μετά από αναστοχασμό και βαθιά σκέψη, ο καθένας τους κατέληξε ότι τότε είδε στον άλλον κάτι μοναδικό κάτι που δεν είχε βρει σε άλλη σχέση ίσως τόσο μοναδικό που δεν το είχε βρει ούτε στην οικογένειά του…
Η Μαρία μεγάλωσε όντας το πρώτο παιδί μιας πενταμελούς οικογένειας. Η μητέρα της μέσα στο σπίτι φρόντιζε για όλες τις ανάγκες των παιδιών και όλου του νοικοκυριού. Φαινόταν ότι η μητρότητα έδινε χαρά και νόημα στη ζωή της παράλληλα όμως κάπου-κάπου φαινόταν να είναι εγκλωβισμένη μέσα σε αυτό. Ο πατέρας της Μαρίας από τα 17 του – όταν από την επαρχία ήρθε να ζήσει στην πόλη – έμαθε αυτό που λέμε να πιάνει την πέτρα με τα χέρια του και να την στύβει. Ήταν δηλαδή δύο άνθρωποι αυστηρά δοσμένοι στους ρόλους τους μη δίνοντας το δικαίωμα στους εαυτούς τους να παρεκκλίνουν από αυτό και να έχουν την ευκαιρία να χαρούν, να απολαύσουν και να ηρεμήσουν. Δυστυχώς για τη Μαρία παρόλο που ζούσε σε μία πόλη με πολλά ερεθίσματα εκείνη όφειλε να είναι αφοσιωμένη στο παράδειγμα των γονιών της και να εξερευνά τον εαυτό της και τον κόσμο πολύ περιορισμένα, όπως ένα σταγονόμετρο που έσταζε ελευθερία. Για να μπορέσει να βγει ένα σινεμά με τις φίλες της, θα έπρεπε να είχε περάσει μία ολόκληρη εβδομάδα και να ήταν το κλασικό καλό κορίτσι που θα είχε κάνει τα μαθήματα του, τις δουλειές του σπιτιού έτσι ώστε να κερδίσει το δικαίωμα της στην έξοδο. Της έλειπε πάρα πολύ η ελευθερία – να μπορεί δηλαδή χωρίς να λογοδοτεί σε κανέναν να εκφράζει τις επιθυμίες της και να εξερευνά τον κόσμο. Μόλις συνάντησε τον Γιάννη, η καρδούλα της φτερούγισε γιατί μπροστά της είχε έναν άνθρωπο ελεύθερο, ανεξάρτητο και αμέσως φαντασιώθηκε ότι μαζί του μπορεί να νιώσει την ελευθερία που μόνη της δεν ένιωσε ποτέ!
Ο Γιάννης μεγάλωσε και αυτός στην πόλη της Αθήνας, όμως παρόλο που ήταν μοναχοπαίδι δεν απόλαυσε την φροντίδα της οικογένειας του. Αυτό συνέβη διότι μεγάλωσε με έναν πατέρα ο οποίος ήταν πολύ αφοσιωμένος στην οικογένεια καταγωγής του – τόσο πολύ που σε όλες τις γιορτές έκανε πρώτα γλέντι με τους γονείς και τα αδέρφια του και μετά επέστρεφε στη γυναίκα του και στο γιο του. Η μητέρα του για κάποιο λόγο δεν μπορούσε ούτε να τον οριοθετήσει ούτε και να φύγει από αυτό το βασανιστικό, πληγωτικό πήγαινε έλα του πατέρα του Γιάννη και καθώς έμενε σε αυτή την πληγωτική σχέση δεν της έμενε συναισθηματική ενέργεια για να μπορέσει να φροντίσει το παιδί της. Το αποτέλεσμα ήταν ο Γιάννης να γίνει ο άντρας του σπιτιού, το στήριγμα της, χάνοντας το δικαίωμα του στη φροντίδα. Ο Γιάννης είδε στο πρόσωπό της Μαρίας αυτό που όντως η Μαρία ήξερε πολύ καλά να κάνει, να φροντίζει ένα σπίτι, να φροντίζει τους ανθρώπους, να είναι πολύ γλυκιά, αφοσιωμένη στην φροντίδα των άλλων. Παρόλο που τα αφρόντιστα τους κομμάτια κάπου ταυτίζονται, στον έναν κυριαρχούσε η ανάγκη για ελευθερία και στον άλλον η ανάγκη για φροντίδα.
Ο πρώτος χρόνος πέρασε σε αυτό πού πολλοί έχουμε νιώσει “επάνω σε ένα ροζ συννεφάκι”, όπου η φαντασίωση και για τους δύο χτίστηκε καλά: Η Μαρία ένιωθε ότι έχει βρει τον άνθρωπο της ζωής της ο οποίος μπορεί να της δίνει την ελευθερία που είχε τόσο πολύ ανάγκη, πίστευε ότι μαζί του να μπορεί να γυρίσει όλο τον κόσμο, να γλεντήσει, να πιει, να μεθύσει και να ελευθερωθεί από τα αόρατα δεσμά που είχε αφοσιωθεί στην οικογένειά της. Από την άλλη, ο Γιάννης “έλιωνε” μπροστά στο ενδεχόμενο να πάρει τη γλυκιά τρυφερή φροντίδα που δεν πήρε ποτέ από τη μητέρα του.
Βέβαια η πλάνη που ζούσαν η Μαρία και ο Γιάννης σε αυτό το στάδιο της σχέσης τους ήταν η εξής: την φροντίδα που δεν πήραμε από την οικογένειά μας αν δεν την αναγνωρίσουμε δεν την πενθήσουμε και δεν κάνουμε εμείς ως ενήλικες κάτι για αυτή κανένας (μα κανένας το τονίζω!) δεν είναι σε θέση να μας την προσφέρει.
Ένας άλλος τρόπος για να προσεγγίσουμε αυτή την αλήθεια είναι πως όλοι μας οφείλουμε, έστω κι αν μας πάρει χρόνια, να αναγνωρίσουμε τις επιθυμίες μας, τις ελλείψεις μας, τις ανάγκες μας και να τις φροντίσουμε τόσο εμείς προς τον εαυτό μας όσο και φέρνοντας τον εαυτό μας μέσα σε σχέσεις με άλλους ανθρώπους. Η συντροφική σχέση δεν έχει σκοπό να κολλήσει τα σπασμένα κομμάτια του εαυτού μας ούτε να αναστήσει την πληγωμένη μας ψυχή έχει όμως σκοπό με βάση την αυτοαποδοχή-αυτοεκτίμηση και την αγάπη που τρέφουμε προς τον εαυτό μας να κάνει τη ζωή μας ακόμα πιο πλούσια πιο ζουμερή και να την εξελίξει από εκεί και πέρα.
Προχωρώντας και εξελίσσοντας την σχέση τους μέσα στα χρόνια έγιναν γονείς, απέκτησαν μια πανέμορφη κορούλα αλλά όσο περνούσαν τα χρόνια οι προσωπικές τους ελλείψεις – φυσικά – δεν γέμιζαν ουσιαστικά, αλλά μέσα στη σφαίρα της φαντασίας τους. Συνεπώς οι ελλείψεις αυτές βάθαιναν ολοένα και περισσότερο. Οπότε, ο τρόπος που έμαθαν να συνδέονται, αυτά τα στοιχεία που “γυάλισαν” στα μάτια του άλλου κατά τη γνωριμία τους άρχισαν να γίνονται πιο έντονα. Για παράδειγμα η ελευθερία που έφερνε στη σχέση ο Γιάννης άρχισε να γίνεται απομάκρυνση. Ο τρόπος που είχε μάθει να σχετίζεται μέσα στην οικογένεια ήταν απόμακρος ως προς τις ανάγκες του, οπότε φυσικά όταν τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά αντί να μείνει στο σχετίζεστε και στην κοντινότητα, απομακρυνόταν σε φίλους και σχέσεις έξω από την οικογένεια. Όταν στη σχέση ξεκίνησε η γκρίνια και τα παράπονα, εκείνος αυτό που ήξερε να κάνει είναι να βγαίνει περισσότερο με τους φίλους του και να γυρίζει όλο και πιο αργά το βράδυ με αποτέλεσμα η Μαρία να νιώθει ακόμα περισσότερο μόνη. Εκείνη τη στιγμή και εκείνη εξακολουθούσε να κάνει πιο έντονα αυτό πού ήξερε να κάνει πού ήταν να φροντίζει. Η φροντίδα αυτή όμως έφτασε να γίνεται έλεγχος. Άρχισε η φροντίδα της να γίνεται πιεστική: “Τι ώρα θα βγεις;”,” Με ποιον θα πας;”,” Πού θα βγεις;”, ”Τι ώρα θα γυρίσεις;” και μετά παράπονο: “εγώ που σε φροντίζω και στα έχω όλα στην πένα και εσύ βγαίνεις συνέχεια και με αφήνεις μόνη μου;”.
Είναι ενδιαφέρον εδώ να δούμε με ποιόν τρόπο μία ποιότητα θετική και γόνιμη όπως της φροντίδας ή της ελευθερίας μπορεί να μεταμορφωθεί στην άλλη της διάσταση και να γίνει από φροντίδα έλεγχος και από ελευθερία απομάκρυνση. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είχε επιβιώσει δημιουργώντας δίπολα και όσο αυτά τα δίπολα είναι άκαμπτα τόσο καθηλώνεται στο ένα ή στο άλλο. Τις αξίες μπορούμε να τις δούμε και ως ένα νόμισμα το οποίο έχει δύο όψεις. Άλλα παραδείγματα είναι η οργανωτικότητα που γίνεται ψυχαναγκασμός ή η επιθυμία για το αρτιότερο αποτέλεσμα που γίνεται τελειομανία.
Όπως σχεδόν πάντα, στο τέλος των άρθρων μου σε στρέφω προς τον εαυτό σου έτσι και τώρα:
Ποια “δυνατά” σου στοιχεία, ταλέντα σου, ικανότητες κρύβουν μέσα τους και τις πληγές σου;
(η έκφραση ενός ταλέντου , μιας κλίσης , μιας ικανότητας κρύβει από κάτω το κόστος και τον ψυχικό πόνο τον οποίο “πληρώσαμε” για να το αποκτήσουμε)
Οι θετικές ποιότητες που φέρνεις και προσφέρεις στις σχέσεις σου, πώς μπορούν παράλληλα να γίνονται και εμπόδια στην σχέση;
Ποια ήταν η μεγαλύτερη σου επιθυμία, συναισθηματική ανάγκη, την οποία έχεις παράπονο ότι δεν έλαβες από την οικογένεια καταγωγής σου; Μήπως την αναζητάς και στην σχέση σου;
Greek 
English