Ό,τι δίνεις παίρνεις (όχι;)

    Πιστεύεις πως ό,τι δίνεις – παίρνεις;

         Πιστεύεις πως όσο προσφέρεις μέσα σε μία σχέση θα πάρεις και εσύ; Πιστεύεις πως όσο σωστά φέρεσαι στους άλλους ανθρώπους θα φέρονται και εκείνοι σε σένα; Πάμε να δούμε λίγο μαζί αν, πότε και που μπορεί να ισχύει το ότι υπάρχει δικαιοσύνη στον κόσμο μας και ειδικά στο πάρε-δώσε.

            Πριν πολλά χρόνια όταν ασκούσα το επάγγελμα του φυσικοθεραπευτή είχα τη χαρά να γνωρίσω ως ασθενή έναν πολύ ευχάριστο και ευφυή καθολικό ιερέα. Μπορεί να έχουν περάσει πάνω από 15 χρόνια και να μην θυμάμαι καν το πρόσωπό του, θυμάμαι όμως πολύ καλά τις συζητήσεις που κάναμε και ιδιαίτερα μία κουβέντα του λίγο πριν βγει από το φυσικοθεραπευτήριο. Η πολύ ενδιαφέρουσα μας συζήτηση η οποία διέγειρε την περιέργεια μου για το φαινόμενο ζωή ολοκληρώθηκε με την εξής του φράση: ” Φίλιππε, πιστεύεις πως όσο καλό κάνεις τόσο καλό θα βρίσκεις; Εγώ δεν το πιστεύω και μάλιστα πιστεύω το αντίθετο όσο περισσότερο καλό κάνεις τόσο περισσότερο κακό βρίσκεις…”.

            Τα λόγια του ήταν το πρώτο ερέθισμα το οποίο θα με βοηθούσε να αμφισβητήσω μία από τις μέχρι τότε βεβαιότητες μου σχετικά με το ότι ο κόσμος είναι δίκαιος.

Καθημερινά βλέπω στα μάτια των ανθρώπων που βρίσκονται σε ψυχοθεραπεία ένα βαθύ παράπονο το οποίο όταν μπει σε λόγια ακούγεται κάπως έτσι: ” μα αφού έχω δώσει όλη μου τη ζωή, πώς μπορεί να μη με ακούει, πώς μπορεί να μη φροντίζει και εμένα;”.

Φυσικά μπορεί να έχεις δώσει όλη σου τη ζωή στον ή στην σύντροφό σου αλλά πιθανόν δεν σου ζήτησε να θυσιαστείς! Το πιθανότερο είναι πως τα φρόντισες όλα εκτός από αυτό που ήταν πιο σημαντικά για εκείνον ή για εκείνη. Αυτό βέβαια είναι ένα άλλο θέμα…

            Όσο πιστεύεις πως ο κόσμος είναι δίκαιος και πως αυτό που θα πάρεις έχει να κάνει με αυτό που δίνεις (καλό κάνεις καλό θα βρεις) τόσο πληγώνεσαι με την παγίδα που έχεις στήσει στον ίδιο σου τον εαυτό. Εστιάζεις στο να προσφέρεις και να γίνεις χαλί να σε πατήσουν, αντί να εστιάσεις στο να πάρεις. Είναι σαν να νιώθεις πως η κύστη σου πάει να σκάσει και χρειάζεσαι επειγόντως τουαλέτα και με εμμονή να προτείνεις ξανά και ξανά στον άλλον αν θέλει εκείνος τουαλέτα. Βέβαια το πόσο υποφέρει η κύστη σου μόνο εσύ το ξέρεις, όπως μόνο εσύ ξέρεις και τι είναι αυτό που χρειάζεσαι – άρα και από ποιον πρέπει να το ζητήσεις. Ίσως σου φαίνεται ένα απλοϊκό παράδειγμα αλλά ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με τα συναισθήματά μας. Μόνο εμείς γνωρίζουμε – ακόμα και αν δεν το συνειδητοποιούμε – ποια είναι η δική μας ανάγκη μέσα από το πώς νιώθουμε κάθε στιγμή. Όσο λοιπόν συνειδητοποιούμε με ξεκάθαρο τρόπο ποια είναι η δική μας ανάγκη, τόσο μπορούμε να αναλαμβάνουμε την ευθύνη να την εκφράσουμε με τον σωστό τρόπο, στον κατάλληλο άνθρωπο και την κατάλληλη στιγμή. Άρα, θα συνέχιζα πως το φάρμακο για την βέβαιη ματαίωση των προσδοκιών σου και εκείνο το παράπονο που λέει: “μα έχω κάνει τόσα και δεν παίρνω πίσω τίποτα” είναι να επεξεργαστείς μέσα σου πως παίρνεις όχι αυτό που δίνεις αλλά αυτό που ζητάς. Στο παρακάτω σχήμα απεικονίζω τον βασανιστικό, φαύλο, εξαντλητικό κύκλο του να πιστεύει κανείς πως ότι δίνει παίρνει. Αυτός ο κύκλος είναι και η καρδιά στην θεραπεία των σχέσεων.Φυσικά δεν τον περιγράφω ώστε να ματαιωθούμε ακόμα περισσότερο, αλλά για να εστιάσουμε στην έξοδο από αυτόν ( βλέπε EXIT).

            Ο αναλυτικός τρόπος σκέψης μου, ο οποίος πολλές φορές με τυραννάει, με προστάζει αυτή τη στιγμή να αναλύσω λίγο παραπάνω τις ρίζες αυτής της ψεύδους πεποιθήσεως πώς ό,τι παίρνουμε το αξίζουμε γι’ αυτό που δώσαμε. Ως άνθρωποι δυσκολευόμαστε πάρα πολύ αντέξουμε τον πόνο και το ανεξήγητο σε ένα κόσμο που μας φαίνεται πάρα πολύ σκληρός. Μας είναι δύσκολο να αποδεχτούμε πως ο άνθρωπος είναι και κακός, είναι και επιθετικός και κάνει και εγκλήματα. Μας είναι δύσκολο να αποδεχτούμε πως ο άνθρωπος κάνει λάθη και κάποιες φορές τραγικά λάθη και ανεπανόρθωτα. Δεν χωράει το μυαλό μας πώς μπορεί άνθρωποι να σκοτώνονται μεταξύ τους, πώς να βιάζονται και να σκοτώνονται παιδιά. Για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε το αδιαχείριστο, την τεράστια σύγκρουση που έρχεται μέσα μας μεταξύ της καλής και της κακής μας πλευράς, εύκολα δημιουργούμε θεωρίες για να απαλύνουμε τον πόνο μας. Είναι πολύ πιο εύκολο να πούμε σε έναν άστεγο “όπως έστρωσες θα κοιμηθείς” από το να αναλάβουμε την ευθύνη μας και να του προσφέρουμε έστω και μισό χαμόγελο. Η εσωτερική σύγκρουση είναι τόσο μεγάλη που η ιδέα του δικαίου κόσμου ειπώθηκε μέσα από πολλές θρησκείες και ακούστηκε και πέρασε με ευλάβεια στις συνειδήσεις των πιστών. Πώς άλλωστε θα μπορούσε να καλυφθεί η πολύ βαθιά ανάγκη πολλών ανθρώπων να έχουν έναν παντοδύναμο δίκαιο γονιό ( -θεό) που δεν είχαν; Αν σε ενδιαφέρει περισσότερο – έχει μελετηθεί από την ψυχολογία εδώ και δεκαετίες και πρόκειται για τη θεωρία του δικαίου κόσμου.

            Αυτό που με συγκλόνισε από τη συνομιλία μου με τον καθολικό ιερέα ήταν πώς είναι δυνατόν ένας “άνθρωπος του θεού” να πιστεύει κάτι τέτοιο. Σε ευχαριστώ όπου κι αν βρίσκεσαι, γιατί μετά από χρόνια κατάφερα την πληροφορία που μου πρόσφερες να τη συνθέσω μέσα μου με έναν ευεργετικό τρόπο.

Ολοκληρώνοντας το άρθρο θέλω να υπογραμμίσω δύο πολύ σημαντικά σημεία.

1. Δεν υποστηρίζω σε καμία περίπτωση πως δεν είναι βοηθητικό για μας τους ίδιους, για την σχέση μας και για τον κόσμο ολόκληρο να πορευόμαστε στη ζωή με την αξία της προσφοράς και της αλληλεγγύης. Άλλωστε είναι οι αξίες που υπηρετώ πιστά εδώ και χρόνια. Παίρνεις όχι αυτό που δίνεις αλλά αυτό που ζητάς. Στο παρακάτω σχήμα απεικονίζω τον βασανιστικό, φαύλο, εξαντλητικό κύκλο του να πιστεύει προσφέρουν και αυτοί είναι περισσότερες. Από έναν άλλον ιερέα είχα ακούσει πώς ο Χριστός είχε πει: “αγάπα τον πλησίον σου ως σ’εαυτόν” . Η πρότασή μου λοιπόν είναι να  δοκιμάσεις να αγαπάς και να φροντίζεις τους άλλους ΚΑΙ να φροντίζεις τον εαυτό σου.
2. Δεν παίρνεις ό,τι δίνεις, παίρνεις ό,τι ζητάς.