Συντροφικές Σχέσεις: Το θέμα δεν είναι ποτέ τα πιάτα!

Σε αυτό το άρθρο θα σου αποκαλύψω τις βασικές ανάγκες του άντρα και της γυναίκας οι οποίες όταν δεν εκφράζονται και φροντίζονται μέσα στην σχέση, κατά κανόνα, δημιουργούν εντάσεις και σταδιακή απομάκρυνση. Όταν αρχίζεις να τις αναγνωρίζεις τότε είμαι βέβαιος πως θα αρχίσεις να κάνεις βήματα προς τη δημιουργίας μίας πιο ικανοποιητικής σχέσης.

Το άρθρο αυτό είναι το πρώτο μιας σειράς από τρία άρθρα. Τα επόμενα δύο που ακολουθούν είναι ένα μήνυμα προς την γυναίκα και τον άντρα και εννοείται ότι σου προτείνω να τα διαβάσεις και τα δύο και είμαι σίγουρος ότι θα καταλάβεις το «γιατί»…

Πολύ συχνά, σχεδόν καθημερινά, είτε μέσα από τις αφηγήσεις των θεραπευόμενων για τις διαπροσωπικές συντροφικές σχέσεις, είτε στη θεραπεία ζεύγους, έρχεται το θέμα των πιάτων.

Αν η αφήγηση έρχεται από τη γυναίκα, τότε συνήθως είναι κάπως έτσι: “δεν κάνεις τίποτα μέσα στο σπίτι, τα περιμένεις όλα από μένα!”, “Δεν καταλαβαίνεις πόσα πράγματα κάνω και πόσο κουρασμένη είμαι!” Και πολλές φορές τα λόγια της γίνονται μία χιονοστιβάδα και σχολιάζουν το πώς τον μεγάλωσε η μάνα του, αν φοράει τελικά παντελόνια και τι του βρήκε και τον παντρεύτηκε!

Από την άλλη, αν η αφήγηση έρχεται από τον άντρα, συνήθως είναι κάπως έτσι: “μπαίνω στο σπίτι κουρασμένος όλη μέρα, τρέχω στη δουλειά και ενώ θέλω να πάρω μία ανάσα να ξεκουραστώ, ακούω γκρίνια!” ,”Δεν με καταλαβαίνει λες και όλη μέρα τρέχω για μένα, λες και δεν τρέχω για εκείνη και τα παιδιά για να έχουνε χρήματα!”. Και φυσικά, αν η κατάσταση κλιμακωθεί, βγαίνουν και από το στόμα του άντρα αντίστοιχες ταπεινωτικές κουβέντες με αυτές που ακούει.

Τι γίνεται όμως και τα ζευγάρια μαλώνουν συνέχεια για τα πιάτα; Αν το θέμα ήταν τα πιάτα, μία πρακτική λύση στο ποιος θα τα πλένει και κάθε πότε, θα ήταν ένας καταμερισμός εργασιών ή ακόμα και ένα πλυντήριο πιάτων. Όμως το πρόβλημα δεν είναι τα πιάτα!

Στη θεραπεία καλούμαστε συνεχώς να ανακαλύπτουμε ξανά και ξανά τα υποσυνείδητα κίνητρα και τις υποσυνείδητες ανάγκες μας. Όλοι οι άνθρωποι έχουμε διαφορετικά κίνητρα διαφορετικές ανάγκες τα οποία αλλάζουν με τον καιρό, τις συνθήκες, την ηλικία – όμως έχει παρατηρηθεί πως στους ρόλους τους ο άντρας και η γυναίκα τείνουν να έχουν κάποιες πολύ συγκεκριμένες ανάγκες. Τονίζω πως, παρόλο που είναι εντυπωσιακό όταν έχω μπροστά μου ένα ζευγάρι για θεραπεία να αναδύονται ξανά και ξανά οι ίδιες ανάγκες, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και άλλες διαστάσεις μέσω των οποίων μπορούμε να προσεγγίσουμε το θέμα των διαπροσωπικών σχέσεων.

Από την εποχή των σπηλαίων για να μπορέσει να επιβιώσει ο άνθρωπος μέσα στην ομάδα διαμορφώθηκαν διαφορετικοί ρόλοι στον άντρα και στη γυναίκα.

• Ας ξεκινήσουμε με τους άντρες:

Ο άντρας ανέλαβε την προστασία της οικογένειας από άλλες ομάδες, από τα στοιχεία της φύσης και από τα σαρκοφάγα ζώα καθώς και το να φέρει στη σπηλιά νεκρή τροφή η οποία όταν ήταν ζωντανή ήταν επικίνδυνη.

• Ενώ οι γυναίκες:

Η γυναίκα ανέλαβε τη σύνδεση της ομάδας μέσα στη σπηλιά με το να φροντίζει τα παιδιά να επικοινωνεί με τις υπόλοιπες γυναίκες και μάλιστα με εξαιρετική λεπτομέρεια σχετικά με την τροφο-συλλεκτική τους δραστηριότητα. Σκεφτείτε πως αν μία έμπειρη γυναίκα δεν κατάφερνε με κάποιον τρόπο να επικοινωνήσει με εκείνες με την μικρότερη εμπειρία για να τους δείξει ποιες τροφές ήταν δηλητηριώδεις και ποιες όχι, θα ήταν πολύ ολέθριο για την ομάδα.

Οπότε τώρα γνωρίζετε έναν από τους λόγους για τον οποίον οι γυναίκες έχουν την τάση να μιλάνε περισσότερο από τους άντρες και με εστίαση στην λεπτομέρεια.

Περιγράφοντας τα παραπάνω θέλω να αναδείξω πως είναι βαθιά στο DNA μας οι άντρες να νιώθουν σημαντικοί προστατεύοντας την ομάδα από τους κινδύνους και παρέχοντας τροφή στα μέλη της και οι γυναίκες να νιώθουν ασφάλεια όσο είναι ικανές να κρατούν τη συνοχή της ομάδας και να εξασφαλίζουν την θρέψη των νέων μελών.

Αν αυτές οι δύο ανάγκες δεν καλύπτονται, τότε ο άντρας νιώθει ασήμαντος και φοβάται διότι χάνει την ταυτότητα του ως άντρας (φόβος αποτυχίας) και η γυναίκα φοβάται πως θα μείνει μόνη της και δεν θα ακουστούν οι ανάγκες της (φόβος μοναξιάς).

Είναι δύο φόβοι οι οποίοι μας βοήθησαν να εξελιχθούμε στο ανθρώπινο είδος που είμαστε σήμερα. Είναι ένας τρόπος που πριν τη βιομηχανική εποχή επίσης κυριαρχούσε και οι περισσότεροι από εμάς έχουμε μεγαλώσει σε μία οικογένεια όπου ο πατέρας αναλάμβανε τα “έξω” από το σπίτι και η μητέρα τα “μέσα” στο σπίτι.

Δεν έχω την ευκαιρία να φέρω περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτό το φαινόμενο, γιατί όπως όλα τα θέματα που άπτονται της επιστήμης της ψυχολογίας, τα διακρίνει η πολυπλοκότητα και δεν είναι ποτέ μονοδιάστατα.

Αυτό όμως που είναι χρήσιμο να δούμε και χρειάζεται να σταθούμε, είναι πως πάντα μέσα στην σχέση κάποιος φοβάται μήπως χάσει τον άλλον και ο άλλος φοβάται μήπως χάσει τον εαυτό του.

Σαφώς και οι δύο φόβοι υπάρχουν και στους δύο συντρόφους όμως κάποιος από τους δύο φόβους είναι αυτός που τελικά κυριαρχεί. Πιο συχνά η γυναίκα φοβάται τη μοναξιά και ο άντρας μήπως χάσει τον εαυτό του με το ότι δεν είναι σημαντικός.

Αυτό είναι εκπληκτικό, διότι έτσι μέσα από αυτούς τους δύο διαφορετικούς ρόλους το ζευγάρι μπορεί να φροντίσει και να διατηρήσει τη σχέση του. Φαντάσου να άναβε μία φωτιά ανάμεσα στο ζευγάρι και είτε να έριχναν και οι δύο περισσότερα ξύλα είτε να απομακρύνονταν και οι δύο από την φωτιά… Στην πρώτη περίπτωση η φωτιά θα φούντωνε τόσο πολύ που θα έκαιγε τη σχέση και αντίστοιχα στη δεύτερη περίπτωση η φωτιά της σχέσης θα έσβηνε. Άρα δεν θα λειτουργούσε αν κι οι δύο είχαν το φόβο της μοναξιάς γιατί ο ένας θα ήταν κολλημένος στον άλλον, ούτε κι αν είχαν το φόβο της αποτυχίας γιατί ο ένας θα κοιτούσε στην ανατολή και ο άλλος στη δύση.

 Με άλλα λόγια υπάρχει μια κρυφή σοφία στο σχετίζεσθαι των συντρόφων: ο ένας αναλαμβάνει να φροντίζει την εγγύτητα και ο άλλος την απόσταση μέσα στην σχέση, έτσι διατηρείται μια δυναμική ισορροπία.

Κλασικός φαύλος κύκλος της αποσύνθεσης

Πότε όμως τα πράγματα στις σχέσεις γίνονται δύσκολα; Πότε είναι που η δυναμική ισορροπία δεν ανθίζει και τα ζευγάρια μαλώνουν για τα πιάτα;

Για να γίνει αυτό κατανοητό θα περιγράψω με ένα παράδειγμα:

Αν υποθέσουμε ότι η γυναίκα φοβάται τη μοναξιά, τότε η συμπεριφορά της, οι πράξεις της θα την οδηγήσουν στο να διεκδικήσει τη συντροφικότητα, άρα θα επιδιώξει να έρθει πιο κοντά στον σύντροφό της. Αν όμως δεν γνωρίζει την βαθύτερη της ανάγκη, ούτε έχει μάθει έναν λειτουργικό τρόπο να την εκφράζει, τότε θα χρησιμοποιήσει τα πιάτα και έναν μη λειτουργικό τρόπο που θα περνάει το μήνυμα στον άντρα της ότι είναι άχρηστος που δεν την καταλαβαίνει και δεν την βοηθάει στις δουλειές του σπιτιού. Τότε, ο φόβος του άντρα ότι μπορεί να χάσει τον εαυτό του και συγκεκριμένα ότι μπορεί να νιώσει άχρηστος, εντείνεται. Αν όμως ούτε αυτός έχει μάθει πώς να έρχεται σε επαφή με την ανάγκη του και να την εκφράζει με έναν λειτουργικό τρόπο στην γυναίκα του για να μην νιώθει ότι χάνει τον εαυτό του,  θα καταλήξει να επιτεθεί λεκτικά και να απομακρυνθεί.

Και μόλις μπήκαμε στην κλιμάκωση αυτού του φαύλου κύκλου!

Όσο απομακρύνεται ο άντρας τόσο μεγαλώνει ο φόβος εγκατάλειψης της γυναίκας. Όσο μεγαλώνει ο φόβος εγκατάλειψης της γυναίκας, εκείνη επιτίθεται περισσότερο στην αξία του άντρα, εκείνος φοβάται περισσότερο, απομακρύνεται και το ότι απομακρύνεται πυροδοτεί στην γυναίκα τον φόβο της μοναξιάς περισσότερο και ούτω καθεξής…

Σε επόμενα άρθρα θα βρεις τις εξόδους διαφυγής (EXIT!) από τον φαύλο κύκλο.

Να θυμάσαι πως το θέμα δεν είναι τα πιάτα.

Τα χαρούμενα ζευγάρια άλλωστε βάζουν μουσική και χορεύοντας τα πλένουν μαζί και άλλοτε παίζουν το παιχνίδι ποιος θα τα πλύνει πρώτος ή ποιος θα πλύνει τα περισσότερα!